ALOE

 

 

Botanical name     -           Aloe Vera L.

Family                   -           Liliacea

 

 

Aloe Vera hi North Africa atanga awm tan (native) a ni a, mahse khawvel pumah hmuh tur a awm. Damdawi leh incheina lamah a tangkai hle a. Damdawiah te, Shampoo, incheina (cosmetics) leh anti-dandruff cream leh thil dang tamtak ah an hmang a ni. Aloe thatna em em chu kang (burn) ah te, thisen tha lo (blood disorder), vun natna (skin disease), mit thlawr (eye drop), chau leh thi chhuak dan nan leh hliam/pem damdawi atan a tha hle a ni. Damdawi atan a hman a nih avangin mamawhna (demand) a sang hle a, chuvangin nasa leh uar taka chin chi a ni.

 

LOCAL NAMES

1) Bengali & Sanskrit        -           Ghrit kumari

2) Punjabi                          -           Kumar gandal

3) English                          -           Aloe

4) Gujarat                          -           Kurvar

5) Hindi                             -           Ghikanvar, Gwarpatha, Ghee Gwar, Karpath

6) Kannada                       -           Lolesara, Kumari, Katthaligida, Lolisar

7) Kashmiri                       -           Mussabar

8) Malayalam                    -           Kattavala

9) Marathi                         -           Elwa, Korpad, Kunvarpata, Korkand

10) Tamil                           -           Sirukantali, Kattazhai, Sirukattashai, Chirukattali

11) Telegu                         -           Kalwand, Manjikattali, Chinna kalabanda

12) Urdu                           -           Ghigwara

13) Persian                        -           Darkhtesibra

 

LEILUNG  DUH ZAWNG :-

 

Aloe Vera hi lei chi hrang hrang ah a chin theih. Balu lei leh lei tak inpawlh, tui hul zung zung theiah atha duh ber. Lei chhe deuh, tui pek theih lohna lah awih tlan si, lung hmun ang chi ah te hian thlai chin atan a tha bera ngaih a ni. Tui tlin rengna hmun chu a tha lova, Ph 6.5-8.5 (neutral to alkaline) ah a tha duh ber a ni. He thlai hi hmun/ram khaw ro leh leichhiaah pawh enkawl ngai vak lovin a chin theih a. A zung hi a pawn lang a, thuk takin zung a kaih lo a ni.

 

Aloe hi hmun lum leh tlema vawt deuhah pawh a chin theih a, mahse vur tla (frost) a ngam lovin, vur lakah ven a ngai a ni. India ramah chuan eng hunah pawh a chin theih a ni. A tlangpuiin hmun lum leh ro a tha a ni.

 

LEILUNG  BUATSAIH :-

 

A zung hian 20cm vel chauh a thukin a kaih avangin lei tak chhah/thuk tak a mamawh lem lo. Kumhlun chi a ni a, chuvangun hnim leh thing kum hlun chu paih tur. Phun lai hian lei chu tha tak a leh phut tur a ni a, nipui laia leh a tha. 50 x 50cm in kar hlatin lei chu a thlurin ti pawng ila a tha, a pawngah chuan 40cm inkar hlata phun tur a ni. Lei chhia lung hmunah chuan a phunna tur lei vela lungte tihfai deuhvin, a awihtlan dan mila phun mai tur a ni.

 

 

PHUN  HUN :-

 

Phun hunt tha ber chu fur lai a ni, chu chu June-Aug vel a ni. Mahse a naranin kum tluanin a phun theih a ni. A zung peng (root sucker) phun thin a ni a. A chi atanga tih pun chu a vang hle a, a chi vak loh. Phun tur chu a zung peng hrisel atangin pawh then tur a ni. 50 x 40cm inkar hlata phunin, Hactare khatah a chi hi 60000-65000 vel a ngai. A thlurin, lei tihpawn (bund) a phun hi a tha in a hlawk ber a ni.

 

 

TUI  PEK :-

 

Tui tlakchham a ngai theiin, khawkheng a tuar thei hle. Mahse phun hlim/zawhah chuan tui vawi khat tal pek a tha a ni. Hmun hnawng leh tui tling reng a tha lo a ni.

 

 

HLO  THLAWH :-

 

Aloe hi a thang muang hle a , chuvangin a kum khatnaah chuan hnimin a dip duh hle, a bik takin hnim kum hlun (hnim thei) cynodon dactylon leh cyperus rotundus ang te hian an dip duh a ni. A tir lamah chuan vawi 3-4 thlawh a ngai a, kum 2na lamah chuan vawi 2/1 bak a ngailo. Hnim thah nan hian hnim hlo atrazine (herbicide) @ 0.5kg a.i/ha in a to hma (pre-emergence) in kah tur a ni. Hnim tihfai rual hian a thlai (Aloe) bull eh a pawng (bund) hrim hrim pawh rihvur ila a tha bik a ni.

 

A SENG :

 

Phun hun a zirin, 10-15 months velah a hnah chu chemte hriam taka zai chhumin an seng thin. Thlai kum hlun a nih avangin kum tin seng theih a ni a, enkawl dan a zir te in kum 4-5 vel thlenga seng theih a ni. A hnah seng zawhah Dithane Z-78 emaw, Ridomil-M2 in kah tur.

 

 

A THAR ZAT :

 

Chin dan a zirte, khaw awm dan leh boruak azirin leh enkawl dan azirin a hnah thar lam seng theih hi 75-85 ton/ha emaw, a hnah malin 15000-20000 vel, ki\um khata upa-ah kum khatnaah a seng theih. Kum 3 hnuah a tlahniam ve leh hret hret a ni.

 

ECONOMICS  OF   CULTIVATION :

 

A. Total cost of cultivation                       -           Rs. 35,000.00

B. Gross return                                          -           Rs. 46,000.00

C. First year net income                            -           Rs. 21,000.00

 

Kum hnih atang chuan a letin a pung chho vin, kum 3-4 velah chuan enkawl dan a zirin ala hlawk zel dawn a ni.

 

Indian Firm pakhat Khoday Group of Industries chuan Amarnath Firm, Advaith Biotech nen tangrualin Aloe vera based Beer an siam a. Vitamin tam tak awmna Aloe vera chuan Zu (alcohol) in pumpui/kawchhung a khawih chhiat tur a veng a ni a an ti. Tin, taksaak vitamin chi hrang hrang B1B6B12,C leh E te awlsam taka hman tur a ti pung bawk an ti a ni. Anni hian Canada ah an thawn chhuak (export) tawh a.USA leh Malaysia-ah te pawh hma lak zel an tum a ni.

 

 

MINT

 

Mint hi chhinna a rei tawh hle. A chi lar deuh deuh te chu – Japanese mint, pepper mint, Bergamo mint leh Spear mint te a ni. Uttar Pradesh, Punjab leh Haryanaah an ching nasa ber. Mint atanga hriak (oil) an lak chu khawvel pumah an hmang nasa telh telh a, a hriak (oil) hi toothpaste, pan masala, hair oil, chewing gum, pain bulm, face cream, shaving lotion, perfume, khuh damdawi (cough syrup) etc. ah an hmang a ni.

 

A chi hrang hrang leh chemical content te chu ;-

 

Important species                        Scientific name               Major chemical constituent of oil

1. Menthol mint                Mentha arvensis                                  Menthol

2. Spear mint                                 Mentha spitica                         Carbone

3. Bergamot mint              Mentha citrate             Linalool & Linalool acetate

4. pepper mint                   Mentha Piperurita                               Menthol & Pipritone

 

 

LEILUNG DUH ZAWNG :

 

Lei tha tak, Ph 6.0-7.5 ah a tha duh. Tui pai thei si, mahse tui luan kawr tha tak awm si ah a tha ber a ni. Sub-Tropical climate Menthol mint hian a ngeih a. Mermagot mint leh Spear mint te pawh hi Sub-Tropical ah an tha thei tho va, pepper mint erawh chu moderate climate ah a that hung a ni. Pepper mint pawh hi phaiah chuan thlasikah a chin theih tho va, temperate region, 1000-1200m MSL a sangah chuan kum hlun angin a chin theih a ni.

 

LEILUNG  BUATSAIH :-

 

Seed bed uluk taka buatsaih a ngai a ni. Hnim hnawk leh thing zungte paih fai vek tur a ni. A theih chuan kan china tur hmun kha nipui lain let vek ila hnim a tlem duh a ni.

PHUN  SAWN :

 

Mint hi a zung emaw, a peng emaw an phun mai thin. August thlaah 30 x 15 cm in kar hltin a zung atanga chin phun tur ho chu phun tur a ni. December/January thla velah seng/phun tur anei ang. Phun hma hian a chi (zung) chu 0.2% fungicide solution (capton)ah minute hnih vel chiah nise. 45-70cm inkar hlatin, khuar 2-5cm vela thuk siam zei zeiah chuan phun tur a ni. Chu chu leithain chhilh tur a ni. A theih chuan FYM nise, Menthol mint atan hian a chi phun tur hi hectare khat atan 350-500kg vel direct a phun dawn chuan a ngai a. Mahse phun sawn (transplanted) tur chuan 100-125kg vel a ngai a ni. Chi dang atan chuan 300-450kg/ha vel a ngai. A chi tur tam lam leh rih zawng hi a zung len leh chhah dan a zir te, a hnah a tel tam dan azirte a ni ang. Fu te, Purun sent e nen chin pawlh a pawi lem lo. Fu kha a chawr hnuah mint kha chin ve chauh tur ani.

 

 

LEITHA MAMAWH ZAT :-

 

FYM 10 ton/ha chin dawn a leh pawlh nise. NPK hi 120-150kg N, 50-60kg leh 40-60kg nise. P leh K hi chu a vaiin vawikhatah pekin, N hi chu 30-40kg N/ha nise, a la bang zawng chu hmun thumah inzatin vawi 3 pekah hman nise. Vawi khatna chu thla khat hnu vel thlawh fai hmasak ber rualin ni sela, vawi 2na chu kar 9-10 hnu velah, a vawi thumna chu seng (harvest) hmasak ber hnuah nise.

 

 

TUIPEK :

 

Tui pek tam a ngai hle. Lei thawleng deuh ah phei chuan pek zin a ngai lehzual. Mahse tui tling reng erawh a tha lo. A tlangpuiin vawi 12-15 vel tui pek a ngai.

 

 

A SENG HUN :

 

A seng hun chuan a hnah no/chung lam ho te chu a lo te a, a hnah hnuai lam chu a lo eng a, a par tan a. Ruah sur zawh ve leh emaw, tui pek zawh ve leh emaw a seng loh tur. Ni sat laia seng tur a ni. December-January thla a phun kha May thla velah a seng a hun ang a, seng tlai chuan a thar hlawk lo thei a ni. Vawu hnih sengna (2nd harvest) chu August thla velah a lo hun leh ang. Menthol mint-ah hian that chuan hectare khatah a hnah hring (fresh herb) 40 tonnes vel a thar thei a, chi dangah chuan 20-30 tonnes/ha a thar. A hriak (oil) thar chhuah tam dan chu thlitfim danah leh a that dan a zir te a ni ang. Hectare khatah hian direct planting ah chuan a hriak 200-225 kg a thar thei a, transplanted ah chuan 150kg/ha a hriak a thar thei a ni.

 

ECONOMICS OF CULTIVATION :

Gross and net return

 

Sl.

No.

Crop

Oil yield

(kg/ha)

Oil price

(Rs/lit.)

Cost of cultivation

(Rs/ha.)

Gross return

(Rs/ha.)

Net return

(Rs/ha.)

1

Direct planted menthol mint

250

275

37700.00

68750.00

31050.00

2

Pepper mint

200

600

-do-

120000.00

82300.00

3

Spear mint

200

500

-do-

100000.00

62300.00

4

Bergamot mint

225

300

-do-

67500.00

29800.00

5

Transplanted menthol mint

150

275

19700.00

41250.00

41250.00

 

 

THLAI DANG NEN A CHIN PAWLH :

 

Mint hi Fu te, Purun sen (Onion) te nena chin pawlh a pawi lo. Fu nen chin pawlh hi a man hla hle a ngaih a ni, hl thlawh tur a tlem phah a ni.

 

October a phun Fu nena chin pawlh chuan Bergamot mint, pepper mint leh spear mint a tha. Fu thlur hnihin, mint thlur hnihin, 45cm in kar hlatin Fu kha phun nise. Thal (Spring) laia Fu chinah chuan Bergamot, spear mint leh menthol mint chin pawlh nise.

 

Hetianga chin pawlh a nih chuan lei tha NPK hi 300kg N, 100kg, P leh 100kg K a ngai a ni. Fu thar kha 18-38% velin ahniam phah a, mahse a pahniha a help belhkhawm chu a sang tho a ni.